تخریب روز افزون بافت تاریخی اصفهان

از نقطه نظر معماری و شهر سازی بافت تاریخی به مجموعه ای از آثار گفته می شود که در یک محله یا محدوده واقع شده و بیش از یک صد سال عمر داشته باشند. بناهایی که در قالب یک محور و یک محله شکل گرفته و با پیوستن به یک دیگر مجموعه ای از آثار تاریخی را تشکیل می دهند. در این میان هستند بناهایی که از نقطه نظر معماری، فرهنگی و مذهبی دارای اهمیتی بیشترند چرا که به دلایل گوناگون ممیزاتی دارند که آن ها را از دیگر ابنیه مجزا می گرداند. به عنوان مثال برخی از آثار در گذشته متعلق به فرد یا گروهی بوده اند که حضورشان در جامعه به عنوان یک شخصیت سیاسی، هنری و اجتماعی محرز گردیده و نام آن ها هم چون شناسنامه ای ارزشمند هویتی تازه به این بناها بخشیده است، از آن جمله خانه امین التجار، خانه مصورالملکی و خانه نایب اسدالله نی زن که هر کدام در عصر خویش جزو نام آوران روزگار بوده اند در عین حال گونه ای دیگر از آثار نیز وجود دارد که از نظر معماری و هنری دارای غنا و تزئینات عالیند و به همین لحاظ ارزشی مضاعف می یابند مثلاً مسجد جامع عباسی و مسجد شیخ لطف الله که به دلیل کاشی کاری های زیبا و دیدنی و کاخ چهل ستون که به علت نقاشی های دیواری حائز اهمیتند. اما جدای از موارد یاد شده بناهایی نیز هستند که به دلیل کاربری فرهنگی- مذهبی و زنده نگاه داشتن آداب و سنن پیشینیان و یا ساخته شدن و بهره برداری در یک دوره زمانی خاص مورد مطالعه اند مانند، حسینیه ها، تکایا، معابد و قصرها که در جای جای این سرزمین قابل مشاهده اند. در هر حال حفظ و نگهداری از این گونه بناها امری مهم و ضروری به نظر می رسد که این وظیفه خطیر بر عهدی تمامی هم وطنان و ایران دوستان عزیز می باشد. چرا که در سنوات اخیر بسیاری از این آثار بی بدیل و ارزشمند به دلایل معلوم و مجهول با تیشه ی نادانی نا بخردان تخریب گشته و از میان رفته است بناهایی نظیر خانه های متعدد تاریخی، حمام ها و سقاخانه ها که به بهانه فرسودگی، نداشتن مالک، عدم مراقبت و رسیدگی مناسب و اغراض و امیال شخصی طعمه ی ساخت و سازهای جدید گردیده و جای خود را به ساختمان های بلند مرتبه بخشیده اند. آثاری که اگر چه خود به خود و در اثر عوامل طبیعی تخریب نگردیده، اما توسط انسان های نادان و جاهل و با اهداف معین و مشخص از صحنه روزگار محو گردیده است. در هر حال محلات و محورهایی که ما آن ها را به نام بافت تاریخی می شناسیم و در سالیان متوالی در گوشه و کنار شهر دیده می شدند در سنوات اخیر پیوستگی و هم گرای خود را از دست داده و به بناهای منفرد و جدا از هم تبدیل گشته اند عاملی که نه تنها آثار موجود در این محلات راحفظ نمی گرداند بلکه بیشتر در معرض تخریب و تغییر قرار خواهد داد. این روند باعث می شود که بافت قدیمی و تاریخی تحت الشعاع نوگرایی ساختمان های نو ظهور قرار گرفته و حریم اصلی آن به وسیله ی بلند مرتبه سازی و تجاوز به فضای پیرامونی نقض گردد. با این رویه دیری نمی پاید که به جز چند بافت مشخص و ممتاز که در اطراف میدان نقش جهان و میدان تاریخی عتیق شکل می یافته اند دیگر اثری از بافت و محله های قدیمی بر جای نماند.