زباله دان های تاریخی

شاید تا به حال در حال گذر از کوچه و محلات شهر به ظروف سنگی مدور و مربع شکلی برخورد کرده باشید که غالباً به شیوه ی بسیار ماهرانه و زیبا تراش خورده اند. ظروفی که معرف سنگاب هایی قدیمی بر جای مانده از ازمنه ی نه چندان دور می باشند. زمانی که اجتماعات شیعی مذهب بر دیگر فرق دینی تفوق یافت و باورهای مذهبی خویش را در پرتو حمایت حکام صفوی عینیت بخشید. اعتقاداتی نظیر برپایی دسته جات عزاداری در ماه محرم، روضه خوانی و شبیه خوانی حضرت سیدالشهدا، ساخت و بنای مسجد و مدرسه و اهدای فرش و چراغ و انواع زیورآلات و سنگاب ها به اماکن مذهبی که روز به روز در بین مردم گسترش می یافت. امروزه ما بخشی از این مذهب اندیشی و خیر خواهی عام المنفعه را در بناهای با شکوه می یابیم. بناهایی نظیر مسجد، مدرسه، حسینیه و تکیه که در اقصی نقاط این شهر قد برافراشته اند و مردم را به سوی خویش می خوانند. در این میان هستند آثار کوچکتری که در قالب سقاخانه و سنگاب شکل گرفته اند تا ضمن زنده نگه داشتن فرهنگ حسینی تشنه لبان دل باخته را نیز سیراب نمایند. سنگاب های متعدد و گوناگون که بر سینه سرد و سیاه خود حجاری ها و کنده کاری هایی را در قالب اندیشه و روح پویا و زنده هنر ایرانی به نمایش می گذارند. این نقاری ها و حجاری ها با به تصویر کشیدن گل و برگ های انتزاعی در هم تنبده که از آب حیات داخل سنگاب زنده مانده اند و بروز مضامین و اشعار مذهبی که نام بانی خیر اندیش و تاریخ سنگ تراش را در بر دارند خود بخشی از فرهنگ غنی ایرانی به شمار می آیند. در آن زمان افراد نیک اندیش و بانیان نیک سیرت برای آسودگی خاطر از سرانجام کار با زبان تمنا و خواهش و گه گاه نفرین و گلایه خواستار عدم حمل موقوفه ی خود به دیگر اماکن می شدند تا بلکه ره گذر و تشنه لبی بی آب از آن نوشیده و دعای خیر و سر سلامتی به بانی آن نثار کند، اما افسوس و صد دریغ که صد سال بعد مردم غفلت زده و دور مانده از فرهنگ و هنر ایرانی علی رغم دغدغه بانی در عدم جابه جایی و تغییر موقوفه خود، از این آثار غریب و مهجور جز باغچه و ظرف نگهداری مصالح ساختمانی و محفظه هایی جهت ریختن زباله چیزی باقی نگذاشته اند، حال خود قضاوت کنید که این عمل درست است یا خیر.