پل تاریخی بابا محمود پیربکران جلوه ای روشن از تاریخ معماری گذشتگان ایران زمین

 

پیربکران که نامش را از "محمد نامی" یکی از عرفا و علمای بزرگ نیمه دوم قرن هفتم هجری اخذ کرده در ٢۰ کیلومتری ضلع غربی اصفهان و ١۰ کیلومتری شهر فلاورجان قرار دارد. این شهرستان از اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم (ه.ق) رشد چشم گیری یافت و کانون تجمع زهاد و عرفا گردید و به مرکزی علمی و فرهنگی بدل شد. از آن پس تعداد زیادی از طلاب به این دیار روی آوردند؛ به همین دلیل بناهای زیادی در راستای گسترش شهر خصوصاً در زمان سلطنت حاکم وقت مغول "سلطان اولجایتو" که پس از اسلام آوردن نام خود را به "خدابنده" تغییر داد، احداث گردید. از میان بناهای آن دوره می توان به مسجد و مناره های اشترجان، بقعه پیربکران، بقایای شهر تاریخی فیروزان، مسجد و مناره بابا محمود، بقعه امام زاده زید بن علی بن موسی و قبرستان استرخاتون اشاره کرد. هم چنین در حدود ٧۰۰ سال پیش پلی با ١۵ متر طول و ۵ متر عرض و نیز دهانه ها و چشمه نماهای ١۵ گانه احداث گردید و بنا بر رسم متداول قرون هفتم و هشتم که به علما و زهاد و روحانیون لقب بابا اطلاق می گردید، به پل بابا محمود شهرت یافت. پل مذکور که دو سوی رودخانه را به هم پیوند می دهد با شالوده سنگی و ملات ساروج پی ریزی شده و روی پایه های سنگی ساختار آجری ساده به شیوه خفته دیده می شود. این ساختار باعث ظهور قوس های جناقی نگه دارنده، دهانه ها و چشمه هایی شده که هر کدام از آن ها در قاب ها و طاق نماها جای گرفته اند و بخشی از بار قسمت فوقانی پل را به دوش می کشند. در فواصل چشمه های زیبای این پل که هر کدام بیش از سه متر پهنا دارند چشمه نماهایی قابل رؤیت است که علاوه بر زیباتر کردن ساختار پل، در هنگام طغیان رودخانه عنصری موثر جهت جلوگیری از تخریب پل به شمار می آیند. بالاتر از این قسمت نیز معبر پل قرار دارد و در دو طرف با شیبی ملایم به ساحل رودخانه ختم می شود. در دو سوی این معبر نیز دست اندازهایی آجری جهت کاهش خطر سقوط عابرین پیاده به چشم می خورد. پل "بابا محمود" که در گذشته با شماره ملی ٦۳۴ مورخ ٢۵/١٢/۴۵ در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده، در حال حاضر علاوه بر جلوه تاریخی - بستری مناسب، آمد و شد بهتر اهالی منطقه را فراهم ساخته است.

.منابع این نوشتار محفوظ است