خانه های تاریخی (۵) - خانه نیل فروش زاده (تمیزی فر)

یکی از آثار تاریخی اصفهان خانه "تمییزی فر" (نیل فروش زاده) می باشد. این اثر تاریخی که پیشینه آن به دوران قاجاری باز می گردد در ضلع جنوبی خیابان ابن سینا و محله دردشت واقع شده و راه دسترسی به آن از طریق کوچه ی میر علاء الدین شه شهانی و کوی حمام قاضی امکان پذیر می گردد از نکات جالب توجه این اثر تاریخی، هشتی ابتدای خانه است که در بدو ورود به آن با یک ساختار زیبا و موزون با کاربندی های ساده مواجه می شویم پس از این هشتی راه روی طویلی قرار دارد که ما را به دو بخش اندرونی و بیرونی خانه هدایت می نماید. حیاط بیرونی خانه شامل ساختار مستطیل شکلی است که با یک آب نمای زیبا و کشیده و آب فشان های چند گانه و چند باغچه کوچک کناری فضای خانه را تلطیف می نماید کف حیاط از آجر فرش ساده پوشیده است و دیوارهای آن در بخش پایینی با سنگ سیاه پارسی و بالاتر از آن شامل اندودی از گچ می باشد که با قاب بندی ها و خطوط شیر و شکر تزئین یافته اند. مجموعه فضاهای حیاط بیرونی خانه را سه جبهه شمالی، غربی و شرقی تشکیل می دهند که تالار بخش شمالی این حیاط نقش رابطی ما بین فضای اندرونی و بیرونی این خانه تاریخی را بر عهده دارد. این تالار با تزئیناتی شامل مقرنس زیبا و گچ بری های مزین به نقاشی آراسته و در و پنجره های اُرسی و گره چینی خودنمایی می کند که از طریق همین در و پنجره ها به فضاهای دیگر مرتبط می باشد. اُرسی (پنج دری) سمت حیاط این تالار زیبا با صنعت گره چینی و شیشه های رنگی آراسته شده که نقش یک فرش ایرانی را در کف تالار اصلی می گستراند راه دسترسی به این تالار از دو سوی کناری آن و توسط دو درب چوبی کوچک صورت می پذیرد که بر فراز آن ها دو گوشواره قرینه تکمیل کننده این ضلع از بنا می باشد در بخش شرقی و غربی این حیاط نیز اتاق های سه دری و دو دری متعددی وجود دارد که نقش نشیمن گاه و استفاده های روزمره را در گذشته برعهده داشته اند. بخش زیرین همین تالار اصلی زیرزمین خانه قرار دارد که با واسطه شباک های بسیار زیبای سنگی از حیاط مرکزی نور می گیرد. اما در بخش دیگر خانه نیز فضاهای قرینه و متعددی وجود دارد که به شکل اتاقهای سه دری و دو دری و یک اتاق پنج دری جلوه می نمایند. این اتاق ها که همگی رو به سوی حیاط بزرگ و وسیع با باغچه و آب نمای زیبای آن ارتباط دارند روح و لطافت معماری گذشته این سرزمین را به تصویر می کشاند. "خانه تمیزی" در تاریخ "۲۳ شهریور" سال "١۳٨۲" و با شماره "١٠۲۲۶" در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردید و از سال "١۳٨۵" تا سال "١۳٨۷" توسط شرکت عمران و مسکن سازان استان اصفهان بازپیرایی شد تا به عنوان محل استقرار این شرکت مورد استفاده قرار گیرد.

منابع این نوشتار محفوظ است.