انتخاب ملکه مازندران در سال ١٣١٣

 

"انیس الدوله" ملکه ای بود که برای اولین بار، نشان "تمثال شاه" و "حمایل آفتاب" را در دربار هدیه گرفت. زنی که بدون شک باهوش ترین، با سیاست ترین و با درایت ترین همسر "ناصرالدین شاه" در امور مملکت به شمار می رفت. به گزارش ایران ناز نام اصلی او "فاطمه"، دختر "نور محمد"، از گرجیانی که در زمان صفویه، اجدادش را از گرجستان کوچانده و در مازندران سکونت داده بودند، است. در جوانی پدر خود را از دست داد و از آن پس در نزد عمه ‏اش زندگی می‏ کرد و توسط او هم به حرم خانه "ناصرالدین شاه قاجار" (١۲۶۴ ـ ١٣١٣ق) راه یافت و "جیران خانم فروغ السلطنه" ـ که در آن زمان زن سوگلی شاه بود ـ دختر را به خدمت خود نگاه داشت. بعد از مرگ "جیران" تمام اموال او به "فاطمه" سپرده شد. او تصمیم گرفت تا در دربار با سواد شود و در نتیجه دو سه نفر از ملاباجی‏ های اندرون (معلم های زن آن روز دربار) مأمور تعلیم و تربیت او گردیدند. سرانجام در سفر سلطانیه، شاه او را به صیغه ی خود در آورد و به او لقب "انیس الدوله" را اعطا کرد و بعد هم مالیات شهر کاشان و دهات آن را به "انیس‏الدوله" واگذار نمود. این گونه بود که این زن به زندگی "ناصرالدین شاه" و حکومت ایران وارد شد.

"انیس الدوله" در عرصه اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی دوره خودش بسیار تأثیر گذار بوده است به طوری که یکی از افراد آن زمان "تاج‏السلطنه" درباره او می‏ نویسد: "به قدری این زن عاقله و با اخلاق است که با وجود نداشتن صورت خوب، به خاطر سیرت خوبش، محترم می باشد. در این تاریخ که من مذاکره می ‏کنم، او تقریباً سی‏ ساله، قدی متوسط، خیلی ساده، آرام، باوقار، سبزه، با صورت معمولی بلکه یک قدری هم زشت، لیکن خیلی با اقتدار می باشد. تمام خانم‏ های سفرای خارجه به منزل او پذیرفته شده، در اعیاد و مواقع رسمی به حضور می ‏رفتند. این خانم بزرگ محترم اولاد نداشت و مرا برای خود اولاد خطاب کرده و مهر و توجه مخصوص نسبت به من داشت؛ و به همین قسم، جمیع خانواده ‏های محترم و نجیب و زن‏ های وزرا و امرا به منزل او پذیرفته می ‏شدند و تمام عرایضی که اغلب توسط او انجام گرفته، در حضور سلطان عرض و مقبول می‏ شد."

منابع این نوشتار محفوظ است.